Leerkracht een zwaar beroep? Doe iets aan de psychosciale belasting!
Wat een vreemde discussie is dat toch? Een lijst opmaken van zware beroepen waarvan de beoefenaars dan vroeger met pensioen kunnen. Om de leerkracht ook op de lijst te krijgen, wordt het argument van de psychosociale belasting van het beroep boven gehaald. Kan best zijn dat het beroep psychosociaal belastend is, ik beoefen het zelf niet, maar denk eens even door? Hoe ver heen ben je als samenleving om een lijst te maken van psychosociaal belastende beroepen? En als je beroep op de lijst staat, ga je de mensen die het uitoefenen vroeger met pensioen sturen? Om er dan andere mensen in te zetten die dezelfde druk moeten ondergaan. Is dat niet raar?
Ik heb een idee. Als we nu eens proberen de psychosociale belasting van het beroep naar beneden te halen. Is dat niet veel slimmer? Een win-win-win. Fijn voor diegene die het beroep uitoefent. Iets met hart en ziel doen kan je veel langer volhouden als het minder belastend is. Maar ook fijn voor wie service moet krijgen: een tevreden medewerker kan voor een tevreden klant zorgen. En ook de samenleving wint want wie werkt in plaats van op pensioen is, is goedkoper. Vandaag probeert minister Crevits het beroep van leerkracht op de lijst te zetten. Maar in plaats daarvan, zou Hilde Crevits beter maatregelen nemen om het beroep echt aantrekkelijker te maken. Door de planlast drastisch te verminderen, de onderfinanciering van de sector aan te pakken en bvb de vakantie te spreiden, zodat ook de piekbelasting in de niet-vakantie tijd kan aangepakt worden.
Leerkracht is een mooi beroep, één van de mooiste die er bestaan. Iemand iets aanleren, met jonge mensen een eind meegaan op hun levenspad is ook één van de oudste beroepen. Maar net als in veel andere sectoren hebben we de dingen over-gereglementeerd en over-gestructureerd. De leerkracht zit vandaag in het harnas van de leerdoelen en de jaarplannen. Ik hoorde onlangs iemand vertellen dat het persoonlijke jaarplan voor volgend schooljaar tegen eind van deze maand mei af moet zijn. Hè? Moet een leerkracht vandaag niet gewoon bezig zijn met de klas en hoe de klas het schooljaar goed kan afsluiten?
Waar is de tijd dat een leraar gewoon met een klas aan de slag kon? Vandaag moet een leraar vooral goed zijn in planningen maken, leerplannen opvolgen en verantwoordingen schrijven voor elke les, analyse of voorstel van besluit dat hij wil maken. Hij is bezig met Excel sheets bij te houden en aanvullen, zodat alles goed opgevolgd kan worden
Geef leerkrachten hun klas terug en laat hen vanuit hun eigen goesting en talent met de kinderen op weg gaan.
De samenleving verwacht veel (te veel?) van zijn leerkrachten. Als kinderen te dik zijn, moet de school maar een preventiecampagne doen en dagelijks een mijl lopen bij in het al overbelaste leerplan stoppen. Maar diezelfde samenleving onderfinanciert die scholen zodat ze zich ook nog moeten bezighouden met een barbecue en wafeltjesverkoop. Dus een leraar moet niet alleen les geven, maar ook een kasboekhouding bijhouden, sponsors voor vlees en saus moeten zoeken en affiches ontwerpen voor het volgende schoolfeest.
Van wie willen we dat onze onze kinderen les krijgen? Van een gedreven, begeesterde leerkracht of van een systeem leerkracht die netjes alle papieren op orde heeft maar die meer bezig is met het invullen van de excel sheet, het bijhouden van het leerplan en het rapporteren over allerlei voortgangsindicatoren?
Het wordt hoog tijd voor een actieplan ‘de leerkracht centraal’. Niet om hem of haar zo snel mogelijk op pensioen te helpen, maar om hem of haar het beroep terug te geven. Zodat die leerkracht echt bezig kan zijn om onze kinderen dingen te leren en te helpen mens te worden. Een actieplan die de systeemwereld rond het onderwijs wat dunner maakt. Een actieplan dat uitgaat van vertrouwen in de leerkracht. Het vertrouwen dat een leerkracht graag les geeft en dat je de omstandigheden zo moeten maken dat ie dat het makkelijkst kan doen. Zodat leerkrachten kunnen zeggen dat ze hun beroep terug hebben.
In veel sectoren zijn er bedrijven die die systeemwereld slopen om terug te gaan naar de bedoeling van het vak. In de thuiszorg in Nederland heb je bijvoorbeeld Buurtzorg, dat zich organiseert rond de zorgnoden van mensen in plaats van op duurtijd van medische handelingen. Die niet redeneert vanuit doelstellingen maar vanuit de bedoeling. De bedoeling van onderwijs is kinderen iets bijleren en hen voorbereiden op leven in de veranderende samenleving van de 21e eeuw. En dat is, met alle respect, geen zwaar beroep, wel een ware roeping.